Jesmo li spremni za sledeću pandemiju? Retrosprektiva na COVID-19 i potraga za lekcijama za borbu protiv budućih globalnih zdravstvenih pretnji
Iako je smrtnost od COVID-19 bila umerena, stručnjaci upozoravaju da bi buduće pandemije mogle biti ozbiljnije, naglašavajući važnost pripreme i prevencije.
U decembru 2019.
godine, svet je bio svedok prvih genetski sekvenciranih slučajeva COVID-19, koji su potekli iz Vuhana u Kini.
Iako neke studije sugerišu da je virus SARS-CoV-2 mogao da zarazi ljude pre decembra 2019.
godine, ovi navodi se oslanjaju na indirektne metode kao što je prisustvo antitela u pohranjenim uzorcima krvi, što ostaje neodlučujuće.
Svetska zdravstvena organizacija (WHO) je oklevala da krizu nazove 'pandemijom' sve do 11.
marta 2020.
godine, kada je preko 100.000 potvrđenih slučajeva bilo registrovano u više od 100 zemalja, rezultirajući sa najmanje 4.000 smrtnih slučajeva na globalnom nivou.
Malo potom, 19.
marta 2020.
godine, Srbija je proglasila epidemiju jer je virus zarazio 118 osoba, dok je prvi potvrđeni slučaj registrovan u Bačkoj Topoli 6.
marta.
Na globalnom nivou, COVID-19 je na kraju zarazio veliki deo populacije, odnoseći živote najmanje 15 miliona ljudi i ostavljajući više od 400 miliona s dugotrajnim zdravstvenim problemima.
Iako je stopa smrtnosti od COVID-19 bila umerena, stručnjaci upozoravaju da buduće pandemije mogu biti ozbiljnije.
Takve globalne zdravstvene pretnje često potiču od respiratornih virusa koji se prenose vazduhom putem kijanja, kašljanja, govora i pevanja.
Uprkos tome, tokom prvih meseci pandemije, WHO je insistirao da koronavirus nije prenosiv putem vazduha, preporučujući higijenske prakse poput socijalnog distanciranja i redovnog pranja ruku kao primarne zaštitne mere.
MASKE I JAVNA PERCEPCIJA
Na početku pandemije, nošenje maski bilo je preporučeno od strane WHO samo kao mera predostrožnosti, uprkos poznatoj efikasnosti u sprečavanju bolesti koje se prenose putem vazduha, kao što su influenca i tuberkuloza.
Ipak, kako se pandemija razvijala i varijanta Omikron postajala preovlađujuća, WHO je uvrstila nošenje maski i ventilaciju prostorija u svoje preporuke.
Prema članku u časopisu Science, čiji je autor Lidija Moravska sa Univerziteta za tehnologiju Kvinslend, WHO je počela češće koristiti termin 'prenos putem vazduha'.
Potencijalno širenje ptičjeg gripa H5N1, koji se trenutno prenosi među divljim pticama i može zaraziti ljude, izaziva zabrinutost.
Da bi izazvao pandemiju, takvi virusi životinjskog porekla bi morali efikasno da se šire s osobe na osobu, što običnо nisu sposobni.
Ipak, virusi stalno stiču mutacije i mogu razmenjivati gene putem rekombinacije, stvarajući nove sojeve potencijalno sposobne za efikasan prenos među ljudima.
Pandemija španske gripe iz 1918.
godine, koja je odnela procenjenih 40 do 50 miliona života, oslikava razorni potencijal virulentnog rekombinovanog virusa.
ZNAČAJ LABORATORIJSKE SIGURNOSTI
Iako nema direktnih dokaza koji povezuju poreklo SARS-CoV-2 s bekstvom iz laboratorije, prošli incidenti, poput izbijanja gripa 1977.
godine u Sovjetskom Savezu, sugerišu da su takvi rizici mogući.
Ovo poslednje izbijanje verovatno je poteklo od virusa koji je slučajno oslobođen iz dugoročne laboratorijske pohrane.
Iako je verovatnoća takvih događaja mala, potencijalna ozbiljnost - zamislite virus koji je nenamerno oslobođen i rezultira masovnim žrtvama - zahteva budnu pažnju.
Ipak, svrha istraživanja koja uključuju rizike može nadmašiti ove opasnosti, posmatrajući beneficije koje ona mogu doneti.
Globalno su nametnuti strogi propisi za eksperimentisanje s virusima, ali nesreće mogu da se dogode bilo gde.
Virgini Kourtie iz Francuskog nacionalnog centra za naučna istraživanja zalaže se za strožije kontrole i upozorava protiv objavljivanja nalaza visokog rizika u vodećim naučnim časopisima.
Umesto da se pretežno traže novi virusi kod životinja, Kourtie predlaže alokaciju resursa ka identifikaciji virusa koji već inficiraju ljude.
Takvi napori mogli bi unapred suzbiti potencijalne pandemije, slično uspešnom obuzdavanju SARS-a, koji je potekao iz Kine 2003.
godine.
Održavanje infrastrukture koja je sposobna za brzo otkrivanje virusа je imperativno, iako trenutne sposobnosti ne ispunjavaju te zahteve.
Obećavajuće inovacije, kao što je nadgledanje otpadnih voda za detekciju patogena, suočavaju se sa visokim troškovima na globalnom nivou.
Stoga bi naglasak trebalo staviti na ubrzavanje razvoja dijagnostike, tretmana i vakcina za hipotetičke pandemije.
POVERENJE I KOMUNIKACIJA
Istraživanja Koalicije za epidemijske pripravanosti indiciraju da 60% epidemiologa veruje da smo sada bolje pripremljeni za buduće pandemije.
No, pitanja poverenja javnosti i širenja dezinformacija ostaju glavne brige.
Iako su vakcine spasile milione tokom pandemije COVID-19, nisu uspele da zaustave njeno širenje u potpunosti, naglašavajući potrebu za vakcinama koje smanjuju i prenose i ozbiljnost infekcija.
Istraživači priznaju nepredvidivu prirodu ponašanja javnosti tokom kriza, naglašavajući da pobeda nad virusima uključuje ne samo naučne napretke već i poverenje javnosti u medicinu i nauku.
U slučaju buduće pandemije, pridržavanje zdravstvenih uputstava i prihvatanje vakcinacije će biti ključni faktori efikasnosti globalnog odgovora.
godine, svet je bio svedok prvih genetski sekvenciranih slučajeva COVID-19, koji su potekli iz Vuhana u Kini.
Iako neke studije sugerišu da je virus SARS-CoV-2 mogao da zarazi ljude pre decembra 2019.
godine, ovi navodi se oslanjaju na indirektne metode kao što je prisustvo antitela u pohranjenim uzorcima krvi, što ostaje neodlučujuće.
Svetska zdravstvena organizacija (WHO) je oklevala da krizu nazove 'pandemijom' sve do 11.
marta 2020.
godine, kada je preko 100.000 potvrđenih slučajeva bilo registrovano u više od 100 zemalja, rezultirajući sa najmanje 4.000 smrtnih slučajeva na globalnom nivou.
Malo potom, 19.
marta 2020.
godine, Srbija je proglasila epidemiju jer je virus zarazio 118 osoba, dok je prvi potvrđeni slučaj registrovan u Bačkoj Topoli 6.
marta.
Na globalnom nivou, COVID-19 je na kraju zarazio veliki deo populacije, odnoseći živote najmanje 15 miliona ljudi i ostavljajući više od 400 miliona s dugotrajnim zdravstvenim problemima.
Iako je stopa smrtnosti od COVID-19 bila umerena, stručnjaci upozoravaju da buduće pandemije mogu biti ozbiljnije.
Takve globalne zdravstvene pretnje često potiču od respiratornih virusa koji se prenose vazduhom putem kijanja, kašljanja, govora i pevanja.
Uprkos tome, tokom prvih meseci pandemije, WHO je insistirao da koronavirus nije prenosiv putem vazduha, preporučujući higijenske prakse poput socijalnog distanciranja i redovnog pranja ruku kao primarne zaštitne mere.
MASKE I JAVNA PERCEPCIJA
Na početku pandemije, nošenje maski bilo je preporučeno od strane WHO samo kao mera predostrožnosti, uprkos poznatoj efikasnosti u sprečavanju bolesti koje se prenose putem vazduha, kao što su influenca i tuberkuloza.
Ipak, kako se pandemija razvijala i varijanta Omikron postajala preovlađujuća, WHO je uvrstila nošenje maski i ventilaciju prostorija u svoje preporuke.
Prema članku u časopisu Science, čiji je autor Lidija Moravska sa Univerziteta za tehnologiju Kvinslend, WHO je počela češće koristiti termin 'prenos putem vazduha'.
Potencijalno širenje ptičjeg gripa H5N1, koji se trenutno prenosi među divljim pticama i može zaraziti ljude, izaziva zabrinutost.
Da bi izazvao pandemiju, takvi virusi životinjskog porekla bi morali efikasno da se šire s osobe na osobu, što običnо nisu sposobni.
Ipak, virusi stalno stiču mutacije i mogu razmenjivati gene putem rekombinacije, stvarajući nove sojeve potencijalno sposobne za efikasan prenos među ljudima.
Pandemija španske gripe iz 1918.
godine, koja je odnela procenjenih 40 do 50 miliona života, oslikava razorni potencijal virulentnog rekombinovanog virusa.
ZNAČAJ LABORATORIJSKE SIGURNOSTI
Iako nema direktnih dokaza koji povezuju poreklo SARS-CoV-2 s bekstvom iz laboratorije, prošli incidenti, poput izbijanja gripa 1977.
godine u Sovjetskom Savezu, sugerišu da su takvi rizici mogući.
Ovo poslednje izbijanje verovatno je poteklo od virusa koji je slučajno oslobođen iz dugoročne laboratorijske pohrane.
Iako je verovatnoća takvih događaja mala, potencijalna ozbiljnost - zamislite virus koji je nenamerno oslobođen i rezultira masovnim žrtvama - zahteva budnu pažnju.
Ipak, svrha istraživanja koja uključuju rizike može nadmašiti ove opasnosti, posmatrajući beneficije koje ona mogu doneti.
Globalno su nametnuti strogi propisi za eksperimentisanje s virusima, ali nesreće mogu da se dogode bilo gde.
Virgini Kourtie iz Francuskog nacionalnog centra za naučna istraživanja zalaže se za strožije kontrole i upozorava protiv objavljivanja nalaza visokog rizika u vodećim naučnim časopisima.
Umesto da se pretežno traže novi virusi kod životinja, Kourtie predlaže alokaciju resursa ka identifikaciji virusa koji već inficiraju ljude.
Takvi napori mogli bi unapred suzbiti potencijalne pandemije, slično uspešnom obuzdavanju SARS-a, koji je potekao iz Kine 2003.
godine.
Održavanje infrastrukture koja je sposobna za brzo otkrivanje virusа je imperativno, iako trenutne sposobnosti ne ispunjavaju te zahteve.
Obećavajuće inovacije, kao što je nadgledanje otpadnih voda za detekciju patogena, suočavaju se sa visokim troškovima na globalnom nivou.
Stoga bi naglasak trebalo staviti na ubrzavanje razvoja dijagnostike, tretmana i vakcina za hipotetičke pandemije.
POVERENJE I KOMUNIKACIJA
Istraživanja Koalicije za epidemijske pripravanosti indiciraju da 60% epidemiologa veruje da smo sada bolje pripremljeni za buduće pandemije.
No, pitanja poverenja javnosti i širenja dezinformacija ostaju glavne brige.
Iako su vakcine spasile milione tokom pandemije COVID-19, nisu uspele da zaustave njeno širenje u potpunosti, naglašavajući potrebu za vakcinama koje smanjuju i prenose i ozbiljnost infekcija.
Istraživači priznaju nepredvidivu prirodu ponašanja javnosti tokom kriza, naglašavajući da pobeda nad virusima uključuje ne samo naučne napretke već i poverenje javnosti u medicinu i nauku.
U slučaju buduće pandemije, pridržavanje zdravstvenih uputstava i prihvatanje vakcinacije će biti ključni faktori efikasnosti globalnog odgovora.
AI Disclaimer: An advanced artificial intelligence (AI) system generated the content of this page on its own. This innovative technology conducts extensive research from a variety of reliable sources, performs rigorous fact-checking and verification, cleans up and balances biased or manipulated content, and presents a minimal factual summary that is just enough yet essential for you to function as an informed and educated citizen. Please keep in mind, however, that this system is an evolving technology, and as a result, the article may contain accidental inaccuracies or errors. We urge you to help us improve our site by reporting any inaccuracies you find using the "Contact Us" link at the bottom of this page. Your helpful feedback helps us improve our system and deliver more precise content. When you find an article of interest here, please look for the full and extensive coverage of this topic in traditional news sources, as they are written by professional journalists that we try to support, not replace. We appreciate your understanding and assistance.
